تطبیق گونه های معناشناختی روایات تفسیری بر تفسیر آیت الله جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

سطح چهار حوزه و استاد مرکز تخصصی حدیث حوزه

چکیده

کشف مقصود آیات، هدف نهایی پژوهش‌های قرآنی است؛ به‌طوری‌که عناصر متعددی در دستیابی به آن نقش دارند. روایات تفسیری، نگین عناصر موجود در دست یافتن به مقصود آیات هستند. قرابت اهداف علم معناشناسی با روایات تفسیری این فرضیه را تقویت می‎کند که می‎توان در یافتن نشانه‌های علم معناشناسی در شرع مقدس کاوش بسزایی کرد و با احراز جریان این علمِ به‌ظاهر نوپدید، در شیوۀ تفسیر اهل‌بیت: گامی برای بازاحیای علم تفسیر برداشت. چندوجهی بودن آیات قرآن کریم، که در آثار منقول از اهل‌بیت هم بر آن تأکید شده است، زمینۀ تفاسیر متعدد و متکثر را فراهم می‌آورد. تحلیل معناشناختی روایات تفسیری ازآن‌حیث مهم است که امکان قرائت‎های متکثر غیر نظام‎مند را بسیار کاهش می‎دهد. دستاوردهای مفسرین اسلامی، زمینۀ مناسبی برای کنکاش در علوم جدیدی مثل معناشناسی دارد و از آن نباید غفلت کرد؛ زیرا حاصلش متناقض یافتن تفسیر سنتی با الگوهای نظام‎مند جدید خواهد بود. مقالۀ حاضر درصدد است ازطریق تبیین برخی الگوهای معناشناختی و قرین‎سازی آن با نگاشته‎های تفسیری آیت‎الله‌جوادی آملی، این فرض را مطرح کند که می-توان دستاوردهای معناشناسی را بر این نگاشته‌ها منطبق کرد و تاحدودی ثابت کرد که ردپای بسیاری از قواعد معناشناختی در تحلیل‌های قرآنی ایشان یافت می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Matching Semantic Species of Interpretative Narratives on the Interpretation of Ayatollah Javadi Amoli

نویسنده [English]

  • amir bani asar
Forth Level Graduated, Lecturer at Hadith Center, Seminary
چکیده [English]

Finding the intentions behind the verses is the ultimate goal of Quranic studies, so that many elements contribute for achieving this goal. Interpretative narratives are the most valuable elements for finding the intentions of verses. The relationship between the goals of semantics and the interpretive narratives reinforces the hypothesis that one can explore the signs of semantics in the holy shariah, and as the flow of this seemingly new science unfolds, one can take a step towards reviving the science of interpretation with the method used by Ahl al-bayt. The multifaceted meaning of Quran verses, emphasized in the hadiths of Ahl al-bayt, provides a ground for multiple, different interpretations. The semantic analysis of interpretative narratives is important because it reduces the possibility of multiple non-systematic readings of Quran. The achievements of the Muslim interpreters are a good ground for exploring new sciences, such as semantics, and should not be neglected, because it would lead to contradictions between traditional interpretations and new systematic patterns. Explaining some semantic patterns and matching them with Ayat Allah Javadi’s interpretative writings, the present paper seeks to set about this supposition that one can correspond semantic achievements to these writings and to some extent proves that the trace of many of semantic rules could be found in his Quranic analyses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interpretative Narratives
  • semantics
  • Juxtaposition
  • Ayat Allah Javadi
  • conceptual integration
قرآن کریم.
ابن بابویه، محمد بن علی، (1378ش)؛ عیون اخبار الرضا7، نشر جهان، تهران.
ابن بابویه، محمد بن علی، (1413ق)، من لایحضره الفقیه، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
‌ابن منظور، ابو الفضل‌، (1414ق)، لسان العرب، دار الفکر، ‌بیروت.
بحرانی، سید هاشم، (1416ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، نشر بنیاد بعثت،.تهران.
بستانی، محمود، (1421ق)، دراسات فنیه فی صور القرآن، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مشهد.
پالمر، فرانک.ر، (1391ش)، نگاهی تازه به معناشناسی، ترجمه کورش صفوی، نشر مرکز، تهران.
جان لایز، (1391ش)، درآمدی بر معناشناسی زبان، ترجمه کورش صفوی، انتشارات علمی، تهران.
جوادی آملی، عبدالله، (1382ش)، قرآن حکیم از منظر  امام رضا7، ترجمه زینب کربلایی، اسراء، قم.
جوادی آملی، عبدالله، (1383ش)، تسنیم، جلد اول، چاپ هشتم، تحقیق: علی اسلامی، اسراء، قم.
جوادی آملی، عبدالله، (1389ش)، تسنیم، جلد دوم، چاپ ششم، تحقیق: علی اسلامی، اسراء، قم.
جوادی آملی، عبدالله، (1389ش)، تسنیم، جلد چهارم، چاپ ششم، تحقیق: احمد قدسی، اسراء، قم.
جوادی آملی، عبدالله، (1388ش)، تسنیم، جلد هفتم، چاپ چهارم، تحقیق: حسن واعظی، اسراء، قم.
جوادی آملی، عبدالله، (1388ش)، تسنیم، جلد نهم، چاپ سوم، تحقیق: حسن واعظی، اسراء، قم.
جوادی آملی، عبدالله،(1387ش)، تسنیم، جلد یازدهم، چاپ دوم، تحقیق: سعید بند‎علی، اسراء، قم.
جوادی آملی، عبدالله، (1388ش)، تسنیم، جلد دوازدهم، چاپ دوم، تحقیق: محمد حسین الهی‎زاده، اسراء، قم.
جوادی آملی، عبدالله، (1389ش)، تسنیم، جلد هفدهم، چاپ دوم، تحقیق: حسین اشرفی، اسراء، قم.
جوادی آملی، عبدالله، (1389ش)، تسنیم، جلد بیست و دوم، چاپ اول، تحقیق: حسین شفیعی و ...، اسراء، قم.
جوادی آملی، عبدالله، (1384ش)، معرفت شناسی در قرآن، چاپ سوم، محقق: حمید پارسانیا، اسراء، قم.
جوادی آملی، عبدالله، (1388ش)، ادب فنای مقربان، چاپ اول، تحقیق: محمد صفایی، اسراء، قم.
خلود العموش، (1388ش)، گفتمان قرآن بررسی زبانشناختی پیوند متن و بافت قرآن، ترجمه حسین سیدی، سخن، تهران.
راسخ مهند، محمد، (1393ش)، درآمدی بر زبانشناسی شناختی، سمت، تهران.
راغب اصفهانی حسین، (بی‎تا)، مفردات الفاظ القرآن،  دارالقلم، بیروت.
شریفی، علی، (1394ش)، معناشناسی قرآن در اندیشه شرقشناسان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم.
طباطبایی، محمد حسین، (1405ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
طبرسی فضل بن حسن، (1372 ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصر خسرو، تهران.
طریحی، فخرالدین بن محمد، (1375ش)، مجمع البحرین، ناشر: مرتضوی، تهران.
فراهیدی، خلیل بن احمد، (بی‎تا)، کتاب العین، نشر هجرت، قم.
قائمی نیا علیرضا، (1389ش)، بیولوژی نص، انتشارات فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران.
قائمی نیا علیرضا، (1390ش)، معناشناسی شناختی قرآن، انتشارات فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران.
قمی مشهدی، محمد، (1368ش)، تفسیر کنزالدقائق و بحر الغرائب، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، تهران.
کلینی، محمدبن یعقوب (1407ق)، کافی (ط.الاسلامیه)، مصحح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، دارالکتب الاسلامیه، تهران.
گیررتس،دیرک، (1393ش). نظریههای معنیشناسی واژگانی، ترجمه کورش صفوی، نشر علمی، تهران.
مختار عمر، احمد، (1386ش)، معناشناسی، ترجمه: سید حسین سیدی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد،
مسعودی، عبدالهادی، (1395ش)، تفسیر روایی جامع/مبانی و منابع و روش، دارالحدیث، قم.
مظفر، محمد رضا، (بی‎تا)، المنطق، انتشارات دارالعلم، قم.
مظفری، زهرا، (1394ش)، تحلیل میدان معنایی واژه وجه در آیات قرآن کریم، دانشگاه قرآن و حدیث.
مطیع، مهدی؛ پاکتچی، احمد؛ نامور مطلق، بهمن؛ (1388ش)، «درآمدی بر روشهای معناشناسی در مطالعات قرآنی»،  مجله پژوهش دینی، شماره 18.
نصرتی، شعبان، (1394ش)، معناشناسی شناختی قلب در قرآن، پایان نامه دکتری رشته کلام امامیه، دانشگاه قرآن و حدیث.
نصرتی، شعبان، (1390ش): معناشناسی علم در قرآن با تأکید بر حوزههای معنایی، دانشگاه قرآن و حدیث.